تاریخچه سنگهای جواهر

نویسنده: مریم مهدی نژاد
در این مقاله میخوایم ببینیم چی شد که سنگها اومدن توی زیورآلات و اصلا استفاده از سنگها داخل زیورالات به منظور درمان اصلا کار میکنه یا نه؟
اول باید بگم که سنگها و زیورآلات از قبل از نگارش تاریخ وجود داشتن. یعنی انسان قبل از این که یاد بگیره حرف بزنه از زیورالات استفاده میکرده.
البته جواهراتی که اون زمان استفاده میکردن با چیزایی که الان اسمش جواهراته خیلی فرق داشت. اون زمان با پر و استخوان و صدف و سنگ ریزه (به عنوان نگین) جواهرات درست میکردن.
تا این که با تکامل مد سنگهای قیمتی وارد جواهرات می شن. هم برای زیباییشون، هم برای خواصی که تصور میشد دارن.
تمام انواع جواهراتی که امروز هم ساخته میشن اول به عنوان اشیاء کاربردی ساخته میشدن. مثل سنجاق سینه یا این سنجاق که برای بستن لباس بودن.
یا مهر و موم های اولیه که به عنوان علائم شناسایی یا نشان قدرت یک شخص بودن.
یونانی ها هم از این دستبندها داشتن که اونو روی بازو یا پایین بازو میپوشیدن. البته این دستبندها (یا بازو بندها ) جزیی از لباس سربازهای یونانی بوده و برای محافظت می بستن.
این دستبند هم ایرانیه و مال 500 سال قبل از میلاده.
حدود 2000 سال قببل از میلاد صنعتگران از مواد مختلف مثل طلا و نقره و حتی یشم جواهرات درست میکردن. و یا از زیورالات برای مقاصد مذهبی و معنوی استفاده می کردن. مثلا دستبندهای scarab که یکی از نمادهای مصر باستانه نشان دهنده تولد دوباره و بازسازیه.
یکی از ویژگیهای کلیدی جواهرات مصر باستان استفاده از گوهرهای رنگارنگه. ولی هرچند که مصری ها به سنگهای قیمتی زیادی دسترسی داشتن اما بیشتر دوست داشتن با شیشه کار کنن چون تراشیدنش آسونتر بوده.
پس تا اینجا فهمیدیم که سنگها از کجا اومدن داخل جواهرات. حالا بریم ببینیم چجوری فهمیدن سنگها خاصیت درمانی یا انرژی دارن؟
گفتیم که مصری ها به سنگهای زیادی دسترسی داشتن ولی کار با سنگها براشون سخت بود. اما چند تا سنگ هم وجود داشت که نرم بودن و مصریها اونا رو دوست داشت مثل مالاکیت، کارنلین، یاس، لاجورد، کوارتز و فیروزه.
اما لاجورد براشون از همه ارزشمند تر بوده. ولی چرا لاجورد؟
تو خیلی از فرهنگهای باستانی حق امتیاز با رنگ آبی نشون داده میشد. و رنگ آبی هم در نقاشیهای باستانی به این موضوع ربط داره. چون رنگ آبی رو با لاجورد میساختن و فقط هم به مهمترین پرتره ها اختصاص داشت. در مصر هم این قضیه صدق می کرد، پس لاجورد Lapis lazuli)) رو به یک سنگ قیمتی با ارزش تبدیل کرد.
الماس هم هیچ وقت محبوب نبود تا زمانی که در سال 1300 میلادی یاد گرفتن چجوری اونو تراش بدن تا درخشش خودشو نشون بده.
کلا در طول تاریخ اشراف برای نشون دادن ثروتشون از سنگها در لباس و زیورآلاتشون استفاده میکردن. اما بیشتر از همهی اینها سنگهای قیمتی توسط کلیسای قرون وسطا جمع آوری شد.
قرون وسطی بازه زمانی عظیمی از قرن 5 تا 16 میلادیه که پر از بلایای طبیعی و طاعون و … بود. و همین طور پر از خرافات و ستم مذهبی و ترس و ناامیدی. اعتقاد به قدرت دارویی سنگهای قیمتی در این دوره خیلی قدرتمند بود تا اون جا که برای درمان بیماریها سنگهای قیمتی رو پودر میکردن و میخوردن. یا از سنگها حلقههای طلسم میساختن و به عنوان پادرزهر بیماری، مسمویت یا برای دفع شر و چشم بد استفاده میکردن. مثلا میگفتن یاقوت طاعون رو درمان میکنه.
قبل از اون ارسطو به قدرت درمانی سنگها اشاره کرده بود. و در ایران هم ابوریحان بیرونی کتاب “الجماهر فی معرفه الجواهر“ رو درباره سنگها نوشته. مثلا قدیم این باور بوده که اگه زمرد رو جلوی چشم اژدها یا افعی بگیریم کور میشه. اما ابوریحان بیرونی تو این کتاب با تحقیق این ادعا رو رد کرده.
ابوعلی سینا هم برای کسایی که میخواستن خودکشی کنن از سیترین استفاده میکرده که روشش برای این کار تلقین بوده.
کلا در گذشته اعتقاد بر خاصیت سنگها بیشتر باور مردم و تلقین بوده. چون ثروتمندها برای نشون دادن ثروت، قدرت و برتری خودشون از سنگها استفاده میکردن پس باورها و تلقینها برای تاثیر سنگها روی سلامت و به دست آوردن ثروت هم از این جا شکل گرفت.