دستبند افسون چیه؟
نویسنده: مریم مهدی نژاد
تاریخچه طلسم (چارم Charm) و دستبند افسون
- اول بگین ببینم شمام عاشق این آویزای هستین یا نه؟
من که یاد وسایل آدم کوچولوها میافتم.
پس بگین که شما هم دوست دارین همه شکلاشو بگیرین و به دستبندتون وصل کنین.
حالا می دونستین که این آویزها تاریخچه دارن و هر آویزی که به دستبندمون وصل می کنیم معنی و مفهمومی باید داشته باشه؟
اسم این دستبندها، دستبند افسون یا طلسمه. به انگلیسی Charm Bracelets.
در اصل دستبند افسون (به انگلیسی چارم) یه نوع دستبنده که پر از آویز و خرده ریزه که این آویزها به شخصی که اونو میاندازه مربوطه و نماد کارها و چیزاییه که براش مهمن یا بهشون علاقه داره.
مثلا ایشون عاشق پختن کیک و شیرینیه یا شغلش اینه:
اینم مشخصه خیاطه:
یا هرچیزی که بهش علاقه داره:
یا ممکنه یه دستبند یادگاری از یه سفر باشه ،
مثلا صاحب این دستبند به ژاپن سفر کرده و هر کدوم از این ها یه خاطره رو به یادش میارن:
حالا میدونستی که این دستبندها یه تاریخچه خیلی خیلی طولانی دارن، مثلا 600 تا 400 سال قبل از میلاد مسیح؟
جالبه نه؟
پس بیاین ببینیم این دستبندها چجوری در طول زمان تغییر کردن:
تاریخچهی این طلسم ها برمیگرده به زمانی که انسانها برای رفع ارواح شیطانی یا بدشانسی، خوش شانسی و یا شادی ارواح ازشون استفاده میکردن.
یعنی اون موقعها که با دندون و استخون و خاک رس زیورالات درست می کردن. بعدا هم که از سنگ و چوب و صدف و هرچی که پیدا میکردن.
طلسمهای باستانی و ماقبل تاریخ که تو اروپا و آفریقا هم کشف شدن نشون میده اینها همیشه دستبند نبودن، گردنبند هم بودن و یا تو لباسشون آویزون میکردن یا جایی میذاشتن.
اولین بار آسوریها و بابلیها و ایرانیها این طلسمها رو به عنوان دستبند استفاده کردن.
اینجوری چیزای جینگول درست می کردن و به بند چرمی آویزون میکردن و میبستن به دور مچشون.
بعد از اون در زمان امپراطوری روم باستان اونایی که تازه مسیحی شده بودن یه آویز کوچیک شکل ماهی تو لباسشون آویزون میکردن تا به بقیه مسیحیا نشون بدن و بگن ما از خودتونیم.
به همین شکل یهودیام یه تیکه کوچیک از قوانین یهود رو مینوشتن و میانداختن گردنشون.
شوالیه‌های قرون وسطایی هم برا خودشون طلسم داشتن برای محفظت از خودشون توی نبرد. مثلا برای این که توی جنگ کشته یا زخمی نشن میذاشتن زیر این زره ها.
کلا تو قرون وسطا هر کی یه نشونه ای واسه خودش داشته که یا به لباسش وصل میکرد یا جایی نگهش میداشت که نشان اصالت خانواده و عقاید مذهبی-سیاسی و از این چیزا بود.
بعد از اون اولین کسی که این دستبندها رو کشید آورد توی مد ملکه ویکتوریا بود.
ملکه ویکتوریا که از سال 1876 تا 1901 سلطنت میکرد عاشق جواهرات بود و این دستبندها رو تو طبقه نجیب زاده های اروپا مد کرد.
به هر کی هم میخواست هدیه بده یه دونه از این دستبندها میداد ، سعی هم می کرد متناسب با روحیه طرف باشه.
حتی وقتی شوهرش شاهزاده آلبرت مرد با موهاش و عکسش که روی سنگ تراشیده بودن و یادگاریاش یه دستبند عزاداری درست کرد.
دفعه بعدی که دستبند افسون اومد روی بورس سال 1889 بود. وقتی برند تیفانی شعبه خودشو تو نیویورک زد اولین دستبند افسون خودشو معرفی کرد. یه دستبند ساده که یه دونه قلب ازش آویزون بود. این دستبند بلافاصله تبدیل شد به نماد لاکچری بودن و خیلی زود محبوب شد. حتی الانم دستبند افسون یا چارم یعنی Tiffani & Co.
بعد از اون تو دهه 1920 و اوایل 1930 با وجود رکود اقتصادی تو آمریکا دستبندا هنوز محبوب بودن و ثروتمندا دستبندهای چارم که آویز الماس و پلاتین و طلا داشتن می انداختن.
ولی مردم عادی که با رکود اقتصادی مثل الان ما شده بودن دستبندای ساده با تیکههایی که از جواهرات شکسته شده درست شده بودن یا با دست تراشیده بودن میپوشیدن.
چند سال بعد سربازهای آمریکایی که برای جنگ جهانی دوم رفته بودن اروپا از صنعتگرای محلی خرده ریزای کوچیک که با دست تراشیده شده بودن و حملشون آسون بوده با نامه برای زنها یا معشوقه هاشون میفرستادن. واسه همین تو سالهای آخر جنگ جهای دوم و سالهای بعد از اون این دستبندها در آمریکا خیلی محبوب شدن.
بعد دیگه تو دهه 50 و اوایل 60 میلادی نوجوون های آمریکایی از مامان باباهاشون یاد گرفتن و از این آویزها به عنوان یادگاری جمع می کردن و باهاش دستبند درست می کردن.
ستاره های سینما مثل الیزابت تیلور و جوان کرافورد هم اون موقع خیل تاثیر داشتن تو محبوب کردن این دستبندا.
بعد دیگه محبوبیت و تولید این دستبندها کم شد تا بعد از سال 2000 که کلکسیونرها دوباره مشتاق شدن از این چارمهای قدیمی جمع کنن.
بعدم تو سال 2006 که فیلم دزدان دریایی کارائیب اومد آویزای شمشیر و جمجمه و صلیب و اینا مد شد.
حالا قبل از اون تو سال 1990 یه مدل دیگه دستبند چارم یا افسون اومد به اسم دستبند چارم ایتالیایی!
این دستبندها یه سری قطعه مربعی هستن که روی یک نوار کشی سوار میشن و روی این مربع ها عکس ها و شکل های مختلفی هست که همون مفهوم چارمهای قدیمی رو داره.
این قطعه ها هم قابل تعویضه و میشه شخصی سازیشون کرد.
بعد از موفقیت دستبندهای چارم ایتالیایی یه کمپانی دانمارکی به اسم پاندورا تو اوایل سال 2000 شروع کرد دستبندای چارم خودشو تولید کرد که سبک دستبنداش تو سال 2010 محبوب شد.
دستبندهای چارم پاندورا یه تحولی به دستبندای قدیمی داد. افسون های مهره ای شکل که توی یک حلقه یا مفتول رد میشن و شکل حک شده روی مهره مثل چارمهای قدیمی برای کسی که می پوشتش معنی خاصی داره.
